Medzinárodné sochárske sympózium
Licznik Odwiedziń
Jedną z głównych atrakcji Vyšnych Ružbachów jest dawny kamieniołom trawertynu, który dłuta rzeźbiarzy zmieniły w interesującą galerię rzeźb pod gołym niebem. Ma długą tradycję – jest najstarszym plenerem na Słowacji. Początki sięgają roku 1964, kiedy to odbył się przygotowawczy rocznik zerowy. Do narodzin pleneru przyczynili się rzeźbiarze Miloslav Chlupáč, Rudolf Uher, Andrej Rudavský, a przede wszystkim twórca tradycji europejskiego sympozjum rzeźbiarskiego, rzeźbiarz Karl Prantl. Inspiracją dla nich było sympozjum rzeźbiarskie w St. Margarethen w Austrii. Tradycja którą stworzył w roku 1959 Karl Prantl.
Idąc za wskazówkami Prantla i za jego przykładem, artyści ci starali się znaleźć odpowiednie miejsce na Słowacji. Poszukiwali miejsca z kamieniami o właściwej jakości, właściwościach lub przydatności a także wyjątkowego otoczenia do stworzenia sympozjum. Wybór padł na Vyšné Ružbachy – i nie był to przypadek. Ružbachy były predystynowane na spotkanie rzeźbiarzy – był odpowiedni materiał rzeźbiarski – wysokiej jakości trawertyn w naturalnym terenie o specyficznym profilu z przeplatających się łąk, łagodnych wzgórz, zalesionych stoków, obszaru bogatego w źródła mineralne. Jednocześnie region ten zachował bogatą oryginalną kulturę i tradycję w dialekcie, pieśniach, strojach, obyczajach i architekturze ludowej. Cała ta sceneria kulturowego i przyrodniczego środowiska inspiruje artystów. Podczas sympozjum powstawały prace, które artyści tworzyli swobodnie, bez wymuszonej motywacji ideologicznej czy zamówienia. To właśnie ta swobodna realizacja była bardzo ważna dla rzeźbiarzy.
Na sympozjach stworzono posągi, które zdawały się wyrastać bezpośrednio z ziemi. Na oglądających sprawiały wrażenie „totemicznego połączenia ze środowiskiem naturalnym”. Taką formę i wrażenie wciąż dostarcza Międzynarodowe Sympozjum w Vyšnych Ružbachach. Na obszarze kilkuset metrów kwadratowych zwiedzający ma okazję zobaczyć ponad sto rzeźb różnych autorów, różnych kultur, ale także o różnym poziomie. Kompleks stanowi zatem zabytek kultury o wielkiej wartości dokumentalnej i historycznej, historyczną kronikę idei wykutych w kamieniu, międzynarodową ekspozycję muzealną pod gołym niebem.
Historia sympozjum w Ružbachach zaczyna się w roku 1964 i można ją podzielić na cztery etapy:
okres 1964 – 1969
okres 1970 – 1980
okres 1981 – 1990
okres 1997 – 2003
Video : https://www.youtube.com/watch?v=e5mW2iWBLMA
Okres 1964 – 1969
Podstawową ideą sympozjów rzeźbiarskich lat 50 i 60, powstających w Europie, były narodziny pracy rzeźbiarskiej pośród przyrody – w kamieniołomach jako „pracownie przyrodnicze”. Było to tworzenie rzeźb wykonanych z materiału lokalnego w powiązaniu z lokalnym krajobrazem i wizją późniejszej integracji rzeźby z naturą.
Chlupáč, Uher i Rudavský przy pomocy mieszkańców zweryfikowali na własnej skórze swój entuzjazm i pierwsze doświadczenia wyniesione z austriackiego St. Margarethen w ramach tzw. „Pre-sympozjum” w 1964 roku. Następujący po tym pierwszy rocznik rozpoczął cykl najbardziej udanych lat rzeźbiarskiego sympozjum w znakomitym składzie samych twórców sympozjum, ale także z zagranicznymi uczestnikami takimi jak Karl Prantl z Austrii i Herbert Bauman z Niemiec. Ich rzeźby nadal zdobią sympozjum w Ružbachach i należą do klejnotów całego kompleksu.
W ciągu następnych czterech lat do kompleksu ośmiu pierwotnych rzeźb, dołączyło kolejnych siedemnaście rzeźb znanych europejskich artystów: Maurice Lipsi z Francji, Barnabas Sartori z Austrii, Yasuo Mizui z Japonii, Rolf Jorres i Elmar Daucher z Niemiec Zachodnich, Pat Discaes i Bred, Natalia Andolfato z Włoch lub czescy przedstawiciele: Zdeněk Palcr, Zbyněk Sekal, Libor David i Słowacy Andrej Rudavsky, František Patočka, Pavol Binder.
Okres 1970 – 1980
Okres naznaczony „normalizacją” życia społecznego i sztuki. Żaden artysta z bloku zachodniego nie uczestniczył w sympozjum w tym okresie. Preferowani byli artyści z bratnich krajów socjalistycznych (Węgry, Rumunia, Bułgaria, Polska, kraje byłego Związku Radzieckiego). Powstało wiele prac o niskiej wartości, nastawionych na figuralizm opisowy, ale także kilka ciekawych rzeźb autorstwa Juraja Bartusza, Juraja Gavuli, Imricha Svitany, Marii Bartuszovej ze Słowacji nawiązujących do poprzedniego okresu.
W roku 1980 po raz pierwszy wziął udział w Sympozjum pochodzący z Ružbachów Štefan Kovaľ. Później przez kilka lat Kovaľ był kierownikiem kamieniołomu. Dziś ma tu również swoją pracownię. Štefan Kovaľ był „duszą” sympozjum. Nie opuścił żadnego z nich udzielając rad, pomocy i wsparcia organizacyjnego. W dwóch z nich aktywnie uczestniczył jako rzeźbiarz.
Okres 1981 – 1990
Również okres do roku 1990 miał podobny przebieg i poziom jak poprzednia dekada. W latach 1987 – 1988, przez zespół Pavela Merjavy zostało opracowane studium oraz projekt architektoniczny rozmieszczenia i oznakowania wykonanych prac oraz ogrodzenia i przebudowy terenu kamieniołomu. Zamierzeniem było stworzenie atrakcyjnego terenu Międzynarodowego Sympozjum Rzeźbiarskiego, szczególnie dla turystów. Jednak zamiar ten nie został zrealizowany.
Okres 1997 – 2003
Porewolucyjny entuzjazm artystów, organizatorów i odpowiedzialnych urzędników szybko osłabł. Pojawiły się problemy z własnością gruntów ale ustało również zainteresowanie artystów i środowiska kulturalnego. W czasie, gdy wydawało się, że Sympozjum w Ružbachach zostało już trwale zapomniane, w 1997 roku kompleks wraz ze wszystkimi jego pomnikami został uznany za pomnik kultury. Uniemożliwiło to próby przeniesienia rzeźb w inne „bardziej kulturowe” obszary Słowacji. Dzięki ogromnemu wysiłkowi i wsparciu uzdrowiska i gminy udało się wskrzesić na kolejne 6 lat sympozjum pod patronatem Galerii Tatrzańskiej w Popradzie. Były to jednak nostalgiczne wspomnienia minionej świetności lat ubiegłych, albo prowokacyjne spotkania artystów w celu przypomnienia wielkiego kulturowego i wartościowego znaczenia tego miejsca – genialnego w kontekście słowackich i europejskich sztuk pięknych.
źródło: https://www.obecvysneruzbachy.sk/turista/tipy-na-vylety/